Babil'in Asma Bahçeleri

  Babil’in Asma Bahçeleri (Hanging Gardens of Babylon), Antik Dünya'nın Yedi Harikası arasında sayılan ve tarih boyunca en çok merak edilen yapılardan biridir. Bu bahçelerin varlığına dair yazılı kaynaklar ve efsaneler bulunmasına rağmen, günümüze kadar somut arkeolojik kanıtlar elde edilemediği için tarihçiler arasında bu yapının gerçekten var olup olmadığı hâlâ tartışma konusudur.

Öncelikle bu efsaneyi en başından anlatalım.

1. Efsane ve Kökeni

Babil’in Asma Bahçeleri’nin MÖ 6. yüzyılda, Babil Kralı II. Nebukadnezar (Nebuchadnezzar II) tarafından yaptırıldığı söylenir. Efsaneye göre, kral bu bahçeleri Med asıllı karısı Amytis için yaptırmıştır. Amytis, doğup büyüdüğü dağlık toprakların yeşilliğini ve doğasını özlemiş, Nebukadnezar da Mezopotamya’nın düzlüklerine devasa bir teraslı bahçe inşa ettirerek bu özlemi dindirmek istemiştir.

2. Tanımlar ve Yapısal Özellikler

Antik Yunan tarihçileri Diodorus Siculus, Strabon ve Philo gibi yazarlar, bu bahçelerin bir dağ gibi yükselen teraslardan oluştuğunu yazar. Bahçeler kat kat yükselir, her terasta farklı bitkiler ve ağaçlar yer alırdı. Suların, su çarkları veya helezonik bir sistem aracılığıyla yukarılara taşındığı, sulamanın bu şekilde sağlandığı belirtilir.

Bu anlatımlarda bahçeler hem mühendislik hem de estetik açıdan olağanüstü bir yapı olarak tasvir edilir. Bitkiler, yüksek taş teraslara dikilmişti ve sanki gökyüzüne doğru “asılmış” gibi duruyordu. Bu nedenle “asma” (hanging) kelimesi kullanılmıştır. Buradaki "asma" ifadesi, duvardan sarkan bitkilerden çok, yüksek yapılara kurulmuş bir bahçeyi ima eder.

3. Babil’deki Kanıtlar ve Şüpheler

Modern arkeoloji açısından mesele karmaşıktır. Babil kalıntılarında şu ana kadar bu tür bir yapıya dair net bir kanıt bulunamamıştır. Babil’in kazılarını 20. yüzyılın başında yapan Alman arkeolog Robert Koldewey, bazı büyük bodrum katları ve kemerli yapılar bulmuştur. Bunların Asma Bahçeler’e ait olabileceğini iddia etmiştir. Ancak bu yorumlar, güçlü karşı tezlerle eleştirilmiştir çünkü yapıların kullanımı tam olarak bilinmemektedir ve bazılarına göre bu yapılar daha çok depolama alanlarıydı.

4. Alternatif Teori: Asma Bahçeler Babil’de Değil miydi?

Oxford Üniversitesi’nden tarihçi Stephanie Dalley’nin araştırmalarına göre Asma Bahçeler aslında Babil’de değil, Ninova şehrinde inşa edilmiş olabilir. Ninova, Asur İmparatorluğu’nun başkentiydi ve Asur Kralı Sennacherib döneminde gelişmiş sulama sistemleriyle dolu muazzam bahçeler inşa edilmişti. Dalley, Babil ile Ninova’nın zamanla karıştırılmış olabileceğini ve Asma Bahçeler’in aslında Asur başkentinde yer aldığını öne sürer. Bu teoriye göre antik yazarlar, Sennacherib'in bahçelerini Nebukadnezar’a atfetmiş olabilir.

5. Sonuç: Efsane mi Gerçek mi?

Babil’in Asma Bahçeleri büyük ihtimalle ya hiç inşa edilmemiş bir efsane, ya da başka bir şehirde (muhtemelen Ninova’da) yapılmış ama zamanla yanlış atfedilmiş bir yapıdır. Kesin olarak söylemek mümkün değil çünkü ortada net bir arkeolojik kanıt yok. Ancak Asma Bahçeler, tarihin en güçlü krallıklarından birinde doğaya duyulan özlemi, mühendisliğin imkanlarını ve insan hayal gücünün sınırlarını sembolize eden muhteşem bir fikir olarak yaşamaya devam ediyor.